26. júl. 2010

Matvælaframleiðandi fær skaða sinn bættan

Matvælaframleiðandi er uppvís að því að setja bönnuð heilsuspillandi fæðubótaefni í nokkrar vörur. Viðskiptavinur hætti að greiða afborganir af sendingu af slíkri vöru þegar gallinn varð honum ljós. Framleiðandinn setti reikninginn í innheimtu og málið fór fyrir héraðsdómara. Hæstiréttur hafði áður staðfest viðkomandi fæðubótaefni ólöglegt samkvæmt landslögum.

Héraðsdómari komst að þeirri niðurstöðu að framleiðandinn hefði orðið fyrir forsendubresti með dómi Hæstaréttar og dæmdi kaupandann til að greiða fyrir vöruna að frádregnum ólöglegum efnum en með sérstöku álagi útgefnu af matvælastofu auk áfallina dráttarvaxta. Fjöldi aðila, þar á meðal ríkisstjórn landsins og nokkrir málsmetandi og lærðir menn gáfu í kjölfarið yfirlýsingar um að þetta væri réttlát niðurstaða fyrir alla.

24. júl. 2010

Sent fréttastofu RÚV vegna heimsendaspár

Leiðari en ekki frétt - athugasemd við frétt

http://www.ruv.is/frett/allt-ridar-vegna-bilalansdoms-a-morgun

Ég vil leggja til við fréttastofu RÚV að ofangreind "frétt" verði tekin út sem frétt og flokkuð sem leiðari RÚV.

Nokkur dæmi sem styðja ofangreinda tillögu:
"Miðað við svörtustu útkomu er óttast að bankakerfið hrynji að nýju. "
Fyrir hvern er útkoman svört? Fyrir fréttamann RÚV, heimilin, verðtryggða lánþega, viðskiptaráðherra?
Þegar menn eru með gífuryrði í frétt þarf að gera grein fyrir því hvaðan þau eru komin. Ætlar fréttastofa RÚV að gefa út yfirlýsingar um stöðu mála frá þeirra sjónarhól eða ætlar fréttastofa RÚV að flytja fréttir? Getur fréttastofa RÚV tekið ábyrgð á yfirlýsingum af þessu tagi? Er það niðurstaða fréttastofu RÚV að tapi Lýsing þessu máli sé það svört útkoma fyrir Ísland?

"Ef skuldarinn vinnur í héraðsdómi og Hæstarétti síðar, og ef niðurstaðan er yfirfærð á öll krónulán með gengistengingu þýðir þetta skell fyrir bankakerfið upp á 350 milljarða króna."
Þetta eru ýtrustu spár en hvað sem því líður þarf að gera þarf grein fyrir hvaðan þessar upplýsingar eru komnar. Bent skal á að fram hafa komið upplýsingar/greiningar sem hrekja þetta (http://marinogn.blog.is/blog/marinogn/entry/1076626/). Einnig má leiða rök að því að þessir peningar eru óinnheimtanlegir (sokkin kostnaður). Menn þurfa að velta fyrir sér hvað það þýðir í eignaupptöku, upplausn, eignatilfærslum, fólksflótta frá landinu ofl. Ætlar fréttastofa RÚV að leggja sjálfstætt mat á hvaða áhrif þessi atriði hafa á bankakerfið og efnahagskerfið í heild sinni? Ég geri ekki ráð fyrir því og mæli með að fréttastofan gæti meira hlutleysis í fréttaflutningi. Viðtakandi fréttar á rétt á að vita hvaðan upplýsingarnar eru.

"Minna fengist upp í mögulega Icesave-skuld sem aftur þýddi aukin útgjöld fyrir skattgreiðendur."
Þetta er algjörlega ósannað en er borið á borð eins og staðreynd í fréttinni. Sé þetta komið frá einhverjum tilteknum aðila væri rétt að tilgreina hann. Bendi einnig á það sem á undan hefur verið sagt um meintan skell.

Eftirfarandi er alveg kostulegt:
"Á stjórnarheimilinu láta menn reka á reiðanum. Lítil eining virðist um að taka í taumana með lagasetningu áður en málið fer sinn veg í dómskerfinu. Full vitund er þó um það að skuldarar íslenskra verðtryggðra lána munu vart taka því þegjandi að gengislántakendur sitji í lukkupottinum á meðan höfuðstóll þeirra lána hækka upp fyrir verðmæti eignanna með því að axla jafnvel ábyrgð á öðru hruni bankakerfisins."

Var ætlunin að vitna í einhvern sem sagði þetta eða er þetta skoðun fréttastofu RÚV? Hvaða lukkupott eruð þið að tala um? Er það lukkan að hafa verið í algjörri óvissu með sín fjármál í yfir tvö ár? Að vera hótað og ógnað af mulningsvél innheimtukerfisins? Svefnlausar nætur, skilnaður, sundrun fjölskyldna, sjálfsvíg skuldara? Er það þessir lukkupottar sem þið eruð að vísa í?

Hér er önnur frétt frá RÚV sem er í alla staði meira í anda þess að flytja fréttir:
http://www.ruv.is/frett/domurinn-fell-lysingu-i-vil-0

Ég vil leggja til að sá sem skrifaði fyrri fréttina fái leiðsögn frá þeim sem skrifaði þá seinni. Ef það er sama manneskjan þarf hún að veita sjálfri sér tiltal :o) Það væri reyndar verðugt rannsóknarefni fyrir fréttastofu RÚV hvort hægt sé að staðfesta það sem sagt er í lok seinni fréttarinnar. Getur verið að það sé málamyndagjörningur/
hentisemisskýring að eiginmaður dómarans "leigi" húsnæði af lögmannastofu sækjanda. Ef maður fer á staðinn fær maður nefnilega þá mynd að þetta sé ein skrifstofa þar sem fólk vinni saman.

Virðingarfyllst,

Ólafur Garðarsson

19. mar. 2009

Ef við líkjum samfélaginu við líkamann...


Ef samfélagið væri einstaklingur

Ef við líkjum samfélaginu við líkamann að þá eru peningarnir eins og blóðið í æðunum sem flytur súrefni og næringu um kerfið þ.e. vörur og þjónustu. Við erum meira og minna hætt að nota seðla og höfum tekið upp á því að nota færslur í tölvukerfum. Með internetinu höfum við nú beinan aðgang að bankareikningunum okkar og þurfum ekki bankabækur. Þegar við hugsum um peninga höfum við hinsvegar peningaseðla í huga. Peningar verða meir og meir að óhlutlægu (abstract) fyrirbæri fyrir okkur eftir sem áður. Hafðu í huga að peningar og verðmæti eru ekki sami hluturinn. Peningar eru flutningsmiðill verðmæta þeir eru ekki verðmætin sjálf.

Verðbólga er því virk þegar minni næring og súrefni berst í hverjum líter af blóði ef svo má segja. Blóðið verður útþynnt, minna fæst fyrir hverja krónu. Hækka þarf blóðþrýstinginn og/eða auka blóðmagnið (gleymum okkur samt ekki í læknisfræði hérna). Þegar hlutirnir virka rétt eykst peningamagn í umferð í heilbrigðu hlutfalli við vöxt hagkerfisins.

Hvernig verður virðisaukinn í samfélaginu að nýjum peningum?
Bankar hafa þá sérstöðu í hagkerfinu að mega lána peninga án þess að eiga þá til strangt til tekið. Þar sem peningar eru núorðið aðeins bókhaldsfærslur í tölvu og skuldaviðurkenningar í skjalaskápum, lána bankar út á eigið fé og innlánin sín mörgum sinnum (þar að auki taka þeir lán hjá öðrum bönkum sem og hjá Seðlabankanum en þetta er bara viðbót við önnur innlán). Í samvinnu við seðlabankann og með hinum bönkunum er peningamagn í umferð eins og fljót sem er í sírennsli innan og á milli lánastofnana. Peningaseðlar, ein af skuldaviðurkenningum ríkissjóðs eru aðeins í mjög litlum mæli í umferð. Peningar í umferð enda því að mestu í formi innlána á bankareikningum. Innlánin og eigið fé gefa bönkunum vogarafl til útlána. Lausafjárskylda og bindiskylda takmarka þetta vogarafl. Stýrivextir eiga að draga úr eftirspurn eða örva útlán (sjá meira um þetta hér af vísindavef HÍ ).

Bankar þurfa að gæta þess að eiga nægt hlutfall lausafjár á móti útlánum (5% - 7%) til að mæta hugsanlegum úttektum hverju sinni. Í hnotskurn þýðir þetta að þeir geta margfaldað þann vaxtamun sem er á innlánum og útlánum. Þeir sem kunna skil á því hvernig peningakerfin virka og hvernig bankar hafa aðstöðu til útgáfu nýs fjármagns út á skuldaviðurkenningar hafa engan áhuga á að almenningur skilji hvernig peningakerfið hefur þróast í gegn um aldirnar og hvernig afmarkaður hópur fólks hefur tögl og haldir hvað varðar auð þjóðanna. Stjórnmálamenn eru því miður strengjabrúður þessa hóps hvort sem þeir vita það eða ekki.

Starfsfólk bankanna er almennt ekki meðvitað um hvernig peningarnir verða til í þeirra kerfum. Hagfræðingarnir í seðlabankanum og hagfræðingar greiningadeildanna þekkja hinsvegar vel hvernig þetta virkar. Þ.e.a.s. hvernig bankar geta dregið virðisaukningu úr kerfinu nánast að eigin geðþótta. Það eina sem takmarkar bankana er virðisaukageta hagkerfisins. Megin þorri virðisauka samfélagsins endar í eigu bankanna vegna þess að þeir hafa frjálsar hendur með útgáfu nýs fjármagns þ.e. ef það er eftirspurn. Það er því rétt að segja að bankarnir búi til peninga en skuldarinn býr til verðmæti. Meirihluti þessara verðmæta endar í eigu bankans í raun.

Hefur þú velt fyrir þér af hverju bankar vaxa svo hratt sem þeir gera? Hvernig stendur á því að eigin fé bankanna margfaldast árlega? Fáir virðast velta fyrir sér hvaðan þetta fé kemur. Þetta er í raun ekki alvöru fé, þessir peningar eru loforð um framtíðina. Skuldarinn gaf þetta loforð og leggur verðmæti í eigum eða tíma sínum að veði. Ef verðmætasköpunin er t.d. eitt stykki íbúð eignast bankinn jafnvirði lánsins á X árum auka vaxtanna mínus verðbólga. Þegar við höfum verðtryggingu getur bankinn fengið margfallt virði íbúðarinnar út úr dæminu þ.e. eins og verðtryggingin er reiknuð hjá okkur. Bankinn lagði ekki fram eigin fé eða fé innlánseiganda nema að mjög takmörkuðu leiti. Nei hann tók peningana úr sameiginlega virði gjaldmiðilsins sem notaður er.

Erlendur gjaldeyrir
Af ofangreindri ástæðu kalla Hagsmunasamtök heimilanna hin svokölluðu minntkörfulán til íbúðakaupa, gjaldeyristryggð lán. Erlend lán eru mikið rangnefni á þessum lánum og leiðir til misskilnings. Lánin voru greidd út í IKR en bankinn tók aðeins að láni það sem var nauðsynlegt til að halda uppi lausafjárskyldu sinni. Peningarnir fóru í umferð í íslenska hagkerfinu og tendruðu undir verðmætasköpun af ýmsu tagi en einnig spákaupmennsku. Spákaupmennskan yfirtók verðmætasköpunina og það endar alltaf illa fyrir einhvern (í þessu tilfelli með fasteignir, land, hlutabréf og kvóta).

Þeir bankar sem hafa hrunið síðasta árið hérlendis og erlendis eru ekki að fara í þrot vegna þess að umhverfið sé svo óhagstætt. Stefna banka var sett af hagfræðingum sem stóðu í þeirri trú og gera enn að bankar skapi verðmæti í sjálfu sér. Að peningarnir búi til verðmæti einhvernvegin af sjálfsdáðum. Þetta hefur aldrei verið rökstutt fyllilega en af þessum hugsunarhætti er sprottin ný fræðigrein sem þeir kalla fjármálaverkfræði. Búnir voru til lánapakkar sem þurrkuðu út allt gegnsæi. Lánapakkarnir gengu kaupum og sölum eins og um alvöru varning væri að ræða. Þetta voru framtíðarloforð frá fólki sem gat ekki staðið við skuldbindingar sínar, plötuð inn á fólk af starfsmönnum í afneitun innan fjármálastofnananna.

Alvöru verðmætasköpun þ.e. umfram þjónustuhlutverk sitt við greiðslumiðlun, er engin í bönkunum. Þeir framleiða ekkert nýtt, það er engin bein virðisaukning í gangi. Þeirra hlutverk er að halda blóðrásinni gangandi svo það komist næring og súrefni til vöðva hagkerfisins. Gerum ekki lítið úr því hlutverki en næringin og súrefnið þ.e. vörur og þjónusta koma frá vinnandi fólki í samfélaginu. Þeir eru hluti af gangverkinu eins og allt hitt í hagkerfinu nema hvað þeir hafa þá sérstöðu að geta "prentað peninga". Þessi útgáfustarfsemi á nýju fjármagni er útþynning á gjaldmiðlinum ef hún er of mikil.

Sérstaða bankastarfsemi er því mikilvæg. Það er alveg spurning hvort þeir eigi að vera reknir af einkaaðilum. Í það minnsta ef það er gert þarf að hafa afar strangt regluverk um þá hvort sem ríkið rekur þá eða einkaaðilar. Takmarka þarf sjálftöku þeirra mjög strangt og virðisaukninguna sem þeir draga út úr hagkerfinu þarf í raun að endurskoða. Hún ætti að vera samfélaginu sjálfu til hagsbóta en ekki útvöldum einstaklingum. Færi þessi virðisaukning í meira mæli til samneyslunnar væri hægt að minnka aðra skattheimtu. Sannleikurinn er nefnilega sá að þetta er skattheimta en ekki í þágu almennings heldur eigenda bankanna.

Hvað gera vextir fyrir okkur?
En af hverju eru þá vextir á fjármagni? Vextirnir eru í raun ekki aðal virðisauki bankanna þó svo við séum látin halda það. Þeir standa undir kostnaði bankanna en vextirnir eru fyrst stýritæki til að beina fjármunum í arðbærustu verkefnin og þeir stemma stigu við rýrnun höfuðstóls (háir vextir leiða til verðbólgu en það er önnur saga). Annaðhvort þurfum við að hafa her af fólki sem vegur og metur arðsemi hvers verkefnis eða við setjum ábyrgðina á þann sem fær peningana. Það hefur reynst farsælast að láta þann sem tekur lánið bera ábyrgðina. Það leiðir almennt til þess að þeir hugsa sig vel um áður en þeir taka lánið. Því fer þó fjarri að þetta sé algilt eins og dæmin sanna. Þetta virkar að því gefnu að lántakinn hafi góðar upplýsingar um framtíðarhorfur og þokkalegt jafnvægi og stöðugleiki ríki í hagkerfinu.

Afskriftir lána í bönkum er þó nokkur. Mundu að afkriftirnar eru ekki af alvöru eignum heldur tölvufærslu. Þetta er því færsla í tölvukerfinu en eftir sem áður er afskriftin að vissu marki á kostnað samfélagsins því hún rýrir trú á framfarir og dregur úr vilja annarra til að standa við sínar skuldbindingar. Þetta er kostnaður okkar við framfarir og viðurkenning á að við gerum mistök. Margt gengur upp og þar verða til ný verðmæti en sumt gengur ekki upp og samfélagið tekur á sig smá kostnað við tilraunina í formi óarðbærra vinnustunda þeirra sem lögðu af mörkum. Tap bankans er hinsvegar langt frá því að vera eins svakalegt og bankamenn vilja vera láta. Það er að mestu andlegt tap sem birtist í visnuðu trausti ofl.

Erlend viðskipti
Ofangreint hefur miðast við að gefa mynd af hagkerfinu og hlutverki bankanna án þess að taka tillit til erlendra viðskipta. Hagkerfið okkar er algjörlega háð erlendum viðskiptum. Við skiptumst á vörum og þjónustu í miklum mæli við önnur hagkerfi og erum hluti af heims-hagkerfinu. Við höfum almennt ekki haft getu til að gefa út nýtt fjármagn í öðrum gjaldmiðlum... ja fyrr en við fórum út í bankastarfsemi í útlöndum. Stjórnendur bankanna stóðust ekki prófið og við fáum ekki annað tækifæri fyrr en eftir tugi ára kannski. Íslensku bankarnir sólunduðu þeim peningum og þeirri ábyrgð sem þeim var treyst fyrir. Aðrir bankar erlendis gerðu það líka en það er engin afsökun. Hvaða bankar lifðu þetta af? Þeir sem áttu nægt lausafé í eigin fé og tóku það ekki að láni frá öðrum. Þeir gátu staðið við skammtímaskuldbindingar sínar. Tæknilega fóru mun fleiri bankar á höfuðið en þeim var mörgum bjargað af stjórnvöldum. Af hverju bönkum er bjargað er erfitt að svara. Af hverju eru þessar stofnanir ekki gerðar upp eins og önnur fyrirtæki þegar þau fara í þrot? Verð að viðurkenna að ég kann ekki svar við þessu að svo stöddu.

Hvaða lærdóm getum við dregið af því sem hefur gerst?
Eigum við að leyfa einkabanka yfir höfuð? Fyrst útgáfa nýs fjármagns í IKR fer fram í bönkunum getum við sett arðinn af þeim gjörning í hendurnar á einkaaðilum? Okkur var lofað að eignaraðild bankanna yrði dreifð. Þetta loforð var svikið af xD og xB með Davíð Oddson í broddi fylkingar. Ef marka má frásagnir þeirra sem komu við sögu í þessu ferli var stefnubreytingin ákvörðun DO upp á hans eindæmi. Spurningin er því, getum við treyst stjórnmálamönnum til að fara með ákvörðunarvald yfir bankastarfsemi?

Það eru engin teikn á lofti um það að stjórmálamönnum sé treystandi fyrir bankastarfsemi. Saga þeirra hvað þetta varðar er afleit. Nú ef hvorki einkaaðilum og stjórnmálamönnum er treystandi hvað gerum við þá? Getur það verið að fólkið þurfi að stofna sína eigin peningastofnun? Stofnun sem stjórnmálamenn hafa engin völd yfir og einkaaðilar ekki heldur. Er hægt að stofna félag sem er í eigu íslendinga sjálfra. Félag sem allir íslendingar eru hluthafar í. Félag þar sem þjóðin sjálf kýs sér stjórnendur. Félag þar sem þjóðin sjálf ákveður laun stjórnenda og regluverkið. Bankar lifa af útlánum peninga. Ef enginn tekur lán hjá bönkunum verður enginn vöxtur í peningakerfinu.

Við skulum lítillega líta á þau mistök sem einkarekið bankakerfi gerði með fulltingi stjórnmálamanna:

Óheft útlánaþensla leiddi til:
Ruðningsáhrifa banka í atvinnulífinu.
Þenslu á fasteignamarkaði, lóða og landmarkaði auk yfirveðsetningu kvóta
Launaskriðs og óvinnandi samkeppni fyrir atvinnulífið um stjórnendur og annað starfsfólk
Almennrar verðbólgu

Bankamenn keyra um á flottustu bílunum, eiga fínustu fasteignirnar, auðugustu lífeyrissjóðina og fara í dýrustu ferðirnar á fyrsta farrými. Þetta eru allt forréttindi sem þeir telja sjálfsögð. Allt forréttindi sem byggð eru á striti annarra og viðgengnu mati á mikilvægi titla. Bankamenn framleiða ekkert nýtt í raun. Þeirra hlutverk er að stunda greiðslumiðlun, pumpa blóðinu um æðar hagkerfisins, vega og meta verðmæti og áhættu o.s.frv. Við látum eins og forréttindi þeirra sé sjálfsögð. Þau eru varin af löggjafanum með lögum um fjármálastarfsemi.

Hvað erum við að hugsa? Já það er vandamálið. Við höfum ekkert verið að hugsa um þetta. Við látum í raun reka á reiðanum. Við kjósum sömu kjánana aftur og aftur. Sérhagsmunapotara auðmanna. Menn sem hafa verið blindaðir af glitri demantanna á Cartier úrunum þeirra og glansandi eðalvögnum. Við erum búin að koma upp heilli stétt af fjármálaspekúlöntum sem reyna að selja endalausa fjármálagjörninga í nýjum búningum og fá beinlínis bónusa fyrir óráðsíu í útlánum. Meirihlutinn af þessu fólki gæti verið að vinna önnur störf og verið samfélaginu að gagni. Það gæti verið að kenna, hjúkra, hanna, stunda búskap eða framleiða aðrar vörur og/eða þjónustu. Eitthvað sem einhverjum þykir einhvers virði.

Það er offramboð af fjármálaþjónustu í landinu. Ríkið ætlar að nota eigið fé íbúðaeigenda til að fjármagna endurreisn bankanna þriggja. Það á ekki að gefa krónu eftir.


Ólafur Garðarsson

28. jan. 2009

Hliðar saman hliðar vinstri snú...

Bless xD
Hef alltaf talið mig hægri sinnaðan. Er reyndar orðinn leiður á þessari hægri/vinstri vitleysu en vil kannski segja að ég aðhyllist einfaldlega athafnafrelsi með skýrum leikreglum svo ég geti rekið mitt fyrirtæki af þokkalegu öryggi.

Sjálfstæðisflokkurinn var sá flokkur sem manni fannst maður helst eiga samleið með. xD var flokkur atvinnurekenda stórra sem smárra og þeirra sem aðhyllast almennt athafnafrelsi. Þeir hafa hinsvegar algjörlega brugðist trausti okkar. Ríkisvaldið hefur verið misnotað með hörmulegum hætti, vildarvinum úthlutað störfum, eignum og forréttindum, horft framhjá gengdarlausri spillingu í viðskiptalífinu, hrossakaup með eignir ríkisins o.s.frv. o.s.frv. Áhersla á stóru lausnirnar í atvinnumálum eru ráðandi hjá flokknum. Þeir hafa gleymt sér í valdabaráttu og tekið að sér að slást við tilteknar viðskiptablokkir í nafni ríkisins. Davíð missti trúverðugleika sem maður almenntra leikreglna þegar hann byrjaði að beita sér gegn tilteknum auðmönnum. Ekki það að maður sé fylgismaður slíkra viðskiptablokka. Þær eru oft eitur í beinum okkar sem rekum lítil fyrirtæki. Það er alveg á hreinu að stjórnvöld þurfa að koma hringamyndunum innan atvinnuveganna fyrir kattarnef. Hvernig það skal útfært nákvæmlega verð ég að viðurkenna að ég kann ekki en aðrar þjóðir hafa reynslu af þessu og geta kennt okkur sitthvað. Athafnafrelsið var fyrir lýðinn en meira athafnafrelsi fyrir suma.

Aðrir stjórnmálaflokkar eru ekki saklausir í ofangreindu en Sjálfstæðisflokkurinn hefur verið í ótvíræðri forystu. Hafa þeir svona veikgeðja einstaklinga innanborðs? Hefðu aðrir staðið betur gegn spillingu og græðgi? Ég veit það ekki.

Eignir auðmanna heilagar
Ég vona að núverandi þingmeirihluti beri gæfu til að hreinsa til í kerfinu. Ég vildi óska þess að VG fengi meiri stuðing við það að frysta eignir auðmanna sem grunaðir eru um græsku. Það þarf bara pólitískan vilja til verksins. Allt þetta lagatal varðandi stjórnarskrá og eignarrétt er tóm tjara í raun og til þess fallin að slá ryki í augu almennings. Eignarétturinn virðist heilagur þegar auðmenn eiga í hlut en eignir venjulegs fólks eru á sama tíma "fair game".

Bankarnir og íbúðalánin
Bankar gera sig klára í stórfelda eignaupptöku í krafti vísitölubreytinga og gjaldeyristrygginga lána. Stórslys sem þeir sjálfir, já millistjórnendur og hærra settir ásamt eigendum þessara stofnana ollu með hreinni græðgi (hlutafjárkaup, hlutdeild í alskyns braski og stjórnlausar bónusgreiðslur m.a.). Margir bankamenn gera sér grein fyrir því hvað það er heimskulegt að bankar taki til sín fasteignir í stórum stíl. Ekki þarf annað en velta fyrir sér hlutum eins og viðhaldi og slíkum kostnaði til að átta sig á því kviksindi sem þetta getur orðið. Eina leiðin út úr vitleysunni er fyrir bankann að stofna eignarhaldsfélag sem heldur í eignirnar, viheldur og leigir þar til viðunandi verð fæst fyrir þær. Þetta væri hinsvegar í meiralagi vafasamt siðferðilega gagnvart þeim sem misstu eignirnar vegna framferði bankanna.

Hausar munu fjúka
Rannsóknarnefndin þarf að skoða hlut millistjórnenda í þeirri spillingu sem viðgekkst í bönkunum. Hvernig þeir hleyptu lánsumsóknum í gegn fyrir mútur frá umsækendum ofl. Það þarf að skoða bankainnistæður og fjármagnsflutninga millistjórnenda. Einnig þarf að skoða innherjaviðskipti þeirra. Fjöldi bankamanna seldu í markaðssjóðum fyrir sjálfa sig og náskylda rétt fyrir hrun. Í sumum tilfellum mínútum fyrir lokun. Við þurfum að losna við fjárfestingabankastarfsemi út úr hefðbundinni viðkiptabankastarfsemi. Þetta tvennt rekst afar illa saman. Áhættufjárfestingar eru allt of freystandi þegar allt það lausafé er við hendina sem hlýst af hefðbundinni bankastarfsemi.

Fjármálaeftirlit
Bankar hafa alltof alltof mikil völd og starfa í raun undir pilsfaldi ríkisins hvort sem mönnum líkar betur eða ver. Þetta er jú af því það er Seðlabankinn sem gefur út mintina í landinu. Bankar hafa sjálfkrafa aðgang að "seðlaprentun" með ýmsu móti í gegn um lán gegn innistæðum og eigin fé. Bankar líta í raun á innistæður á bankareikningum sem sitt eigið fé. Fyrir þessu eru ýmsar ástæður sem of langt mál er að fara út í en þeir lána út á þetta "eigið fé" nær 20 fallt oft á tíðum (þetta var tífallt hér áður fyrr en hefur aukist af einhverjum ástæðum smátt og smátt). Þannig geta þeir margfaldað þann vaxtamun sem þeir hafa frá innistæðum til útlána. Innistæður viðskiptavina eru þeim því afar verðmætar og á það næstum jafnt við um yfirdrætti því þá sjá þeir einnig sem bókfærða eign.

Því stærri sem bankinn er því stærra hlutfall af peninga flæði markaðssvæðis þeirra fer um kerfin þeirra. Þetta er eins og peningafljót sem þeir geta tekið toll af og stækkar enn meir eftir því sem þeir ná að lána meira og auka innistæður viðskiptavina. Á tæknimáli rafeindafræðinnar er þetta kallað "pósitíft feedback". Það er því afar mikilvægt að fjármálaeftirlit sé öflugt, virkt og strangt. Eignatengsl á milli fjárfestingabanka og banka eiga ekki að eiga sér stað þ.e.a.s. viðskiptabankar ættu alls ekki mega lána til fjárfestingabanka sem þeir eru tengdir á einhvern hátt beint eða óbeint. Stórir eigendur banka ættu helst alls ekki að geta fengið lán hjá þeim banka sem þeir eiga í sjálfir nema þá innan tiltekinna marka sem miðast t.d. við húsnæðisverð á markaði eða eitthvað slíkt. Lán banka til hlutafjárkaupa í bankanum sjálfum eru eins og dæmin sanna ávísun á misnotkun og spillingu. Spurningin er hvort fjármálaeftirlit í svo litlu landi þar sem persónutengsl eru eins rík og raun ber vitni, eigi ekki að vera í nánu samstarfi við norrænt eftirlit þ.e. að þau hjálpi við að hafa eftirlit með fjármálastofnunum hvors annars.

Viðskipti og stjórnmálamenn
Sumir segja að þetta sé eitruð blanda. Það er hárrétt. Alþingismenn ættu ekki að vera í stjórn eins einasta fyrirtækis sem veltir meira en 2 árslaunum alþingismannsins eða svo. Eignatengsl þeirra og þeirra nánustu eiga að vera opinberar upplýsingar á alþingisvefnum sjálfum. Það liggur í augum uppi af hverju. Sjái þingmaður ekki til þess að eignatengsl hans séu öllum aðgengileg ætti hann að eiga á hættu að missa sæti sitt á þingi. Alþingismenn eiga ekki að vera forkólvar / stjórnarmenn verkalýðsfélaga, atvinnurekenda eða neinna sérstakra hagsmunasamtaka. Þeir eiga að afsala sér slíkum stöðum þegar þeir gerast þingmenn.